“Gezond leven hoeft geen straf te zijn”

Maak kennis met Maud Karstenberg – voedingswetenschapper, lifestyle coach en lid van onze advisory board. Met een achtergrond in Gezondheidswetenschappen en Health Food Innovation Management en een indrukwekkende rol als vitaliteitscoach bij de politie, weet Maud als geen ander hoe wetenschap zich laat vertalen naar praktische en duurzame gedragsverandering. In dit interview duiken we in haar achtergrond, visie op voeding, en hoe ze met kleine stappen grote impact maakt – zowel bij de politie als daarbuiten.

Wat heeft je ertoe bewogen om gezondheidswetenschappen te gaan studeren?

"Mijn ouders zijn beiden verpleegkundigen, dus ik groeide op met verhalen over de zorg. Fascinerend, maar ook confronterend: mensen die niet meer beter worden, ziekten die voorkomen hadden kunnen worden. Dat raakte me. Ik wilde bijdragen aan preventie, dus koos ik voor Gezondheidswetenschappen. Daar kon ik leren hoe het lichaam werkt, hoe ziekten ontstaan en – belangrijker – hoe leefstijl die kan voorkomen."

Welke onderdelen van je studie gebruik je nu als vitaliteitscoach?

"Eigenlijk alles! Ik help mensen met gezonder eten, beter slapen, meer bewegen en minder stress. Wat centraal staat is gedragsverandering. Mensen weten vaak al wat 'gezond' is, maar passen het niet toe. Mijn rol is dan niet om met adviezen te strooien, maar om samen met hen die eerste haalbare stap te ontdekken. Omdat ze die stap zelf bedenken, is hun motivatie veel sterker."

Had je altijd al interesse in voeding?

“De interesse in voeding heb ik al zo lang ik me kan herinneren. Op mijn 7e koos ik ervoor om vegetarisch te gaan eten, omdat ik niet bij wilde dragen aan dierenleed. Vanaf die leeftijd begon ik dus ook al met het lezen van voedselverpakkingen, om te checken of er vlees of vis in de producten zat. Dat lezen van voedingslabels breidde zich steeds verder uit naarmate ik ouder werd en ik me ook in de gezondheid van voeding ging verdiepen.”

Wat zijn de grootste vitaliteitsuitdagingen binnen de politie?

“Slaap en ontspanning zie ik als de grootste vitaliteitsuitdagingen binnen de politie. Politiemedewerkers zijn (over het algemeen) loyaal en gedreven en willen graag bezig zijn. Super mooie kwaliteiten, maar die hebben voor je gezondheid wel een keerzijde als je dit te lang te veel doet. Te weinig ontspanning gedurende de dag heeft een effect op je slaap en herstel. Combineer je dit met onregelmatig werken, waarvan we weten dat het niet gezond is, dan wordt dit effect versterkt.

Ik spreek heel veel mensen die heel kort slapen (rond de 5 uur per nacht), vaak wakker worden of moeite hebben met in slaap vallen. In veel gevallen helpt het dan al om overdag iets meer ontspanning, maar ook beweging en buitenlucht te krijgen. En waar mogelijk ook in de onregelmatigheid wat regelmaat op te zoeken. Dat kan niet altijd in het slaappatroon, maar soms wel in voeding, beweging of buitenlucht.

Ook zou ik wel heel graag zien dat er iets minder koffie en energiedrankjes wordt gedronken!”

Vallen koffie en energie drankjes binnen dezelfde categorie voor jou?

“Niet helemaal, maar omdat in beide cafeïne zit worden ze vaak op dezelfde manier gebruikt. Mensen die koffie niet lekker vinden drinken vaak energiedrankjes. Koffie heeft ook gezondheidsvoordelen als het niet overmatig wordt gebruikt, dus koffie is zeker een gezondere keuze. Maar bij de politie zie ik dat mensen vaak 10-15 koppen koffie per dag drinken, dan wordt het natuurlijk wel minder gezond! Ook de toevoegingen (suiker/zoetjes) kunnen koffie minder gezond maken.”

Zie je verschillen in voedingsbewustzijn binnen het korps?

"Zeker. Fysiek actieve teams zijn vaak bewuster bezig met voeding. Maar eigenlijk is goede voeding voor iedereen belangrijk – ook achter een bureau. Het beïnvloedt je energie, concentratie en langetermijngezondheid."

Hoe behandel je voeding in coachingsessies?

"Dat hangt af van de hulpvraag. Bij afvallen kijk ik mee naar het eetpatroon, en achterhalen we samen wat het probleem is. Vervolgens kiezen we maximaal drie concrete punten om aan te werken, zoals een eiwitrijker ontbijt of minder avondsnacken. Kleine, haalbare stappen dus. Mensen reageren daar heel positief op – het voelt overzichtelijk."

Wat is jouw definitie van ultra-bewerkte voeding?

"Voeding die ingrediënten bevat die je thuis niet kunt maken – denk aan industriële processen als hydrogenatie en veel toevoegingen. Je herkent het aan lange ingrediëntenlijsten met emulgatoren, kleurstoffen, zoetstoffen, enzovoort."

Wat zijn de grootste misvattingen over ultra-bewerkte voeding?

"Dat het per definitie slecht is. Ik pleit voor zoveel mogelijk onbewerkte voeding, maar je hoeft niet panisch te doen. Een eiwitreep kan onderweg helpen voorkomen dat je een veel ongezondere keuze maakt. Het gaat om balans en bewust kiezen."

Welke invloed zie je van ultra-bewerkte voeding op vitaliteit?

"Mensen die veel ultra-bewerkt eten, eten vaak ook meer. Dat komt doordat zulke producten meestal weinig vezels en eiwitten bevatten – je zit minder snel vol. Ze krijgen wel veel energie binnen, maar blijven trek houden. Met wat aanpassingen – zoals meer volkorenproducten, peulvruchten en eiwitten – zie je snel resultaat: minder trek, meer energie, en vaak gewichtsverlies."

Wat zijn jouw strategieën om minder ultra-bewerkt te eten?

1. “Voorbereiding – zelf eten meenemen.

2. Grotere, voedzamere hoofdmaaltijden – dan heb je tussendoor minder behoefte aan snacks.

3. De 8+-regel: alleen iets eten als je het echt een 8 waard vindt. Zo kies je bewuster."

Heb je voorbeelden van cliënten met een indrukwekkende verandering?

"Een man wilde 40 kg afvallen. We begonnen klein – eerst snacks minderen, toen maaltijden aanpassen. Uiteindelijk viel hij 20 kg af in een half jaar, zonder hongergevoel. Een ander had een te hoge bloeddruk ondanks medicatie. Door meer vezels toe te voegen – havermout als ontbijt, bonensalade bij de lunch – daalde zijn bloeddruk binnen drie weken met 20 punten."

Wat vind je van het debat: persoonlijke verantwoordelijkheid versus voedselsysteem?

"Het is én-én. We overschatten hoeveel keuzes mensen bewust maken. Gedrag wordt gestuurd door gewoonte en omgeving. In een wereld waar 70% van de supermarkt ongezond is, moet je veel wilskracht hebben om steeds gezond te kiezen. Dus ja: persoonlijke motivatie is belangrijk, maar de omgeving moet ook gezonder worden ingericht."

Wat zou je willen veranderen aan hoe Nederland met voeding en gezondheid omgaat?

"Meer tijd nemen voor eten – samen aan tafel, genieten. En veel meer investeren in preventie. Gezond eten moet de standaard worden, bewegen de norm. En bij gezondheidsklachten moet de oorzaak worden aangepakt, niet alleen de symptomen."

Waar hoop je dat jouw werk impact op heeft?

"Ik wil mensen helpen gezonder te leven, op een manier die bij ze past en waar ze gelukkig van worden. Gezond leven hoeft geen straf te zijn – het kan juist betekenen dat je lekkerder eet, meer energie hebt en beter in je vel zit. Met mijn werk bij de politie hoop ik een grote groep te bereiken – maar mijn missie reikt verder dan dat."

Tot slot: heb je tips voor wie zich verder wil verdiepen?

"Gebruik gezond verstand. Zou je overgrootoma het herkennen als eten? Nee? Dan is het waarschijnlijk ultra-bewerkt. Wil je echt verdieping, luister dan de podcast of lees het boek van Chris van Tulleken.

Maud Karstenberg Maud Karstenberg laat zien dat gezondheid geen kwestie is van rigide regels, maar van slimme keuzes en haalbare gewoontes. Haar nuchtere aanpak en diepgaande kennis maken haar tot een onmisbare schakel in de missie van FLTRD en de ontwikkeling van.